Menno Otten brengt met Moving Mesdag een ode aan de 100-jaar geleden overleden kunstenaar Hendrik Willem Mesdag.

Moving Mesdag is een initiatief van CONSPIRACYSINC, Panorama Mesdag en Samsung Nederland.

De inspiratie voor dit project is onstaan vanuit ‘Living Paintings’ een serie van kunstenaarMenno Otten, waarbij de nieuwste digitale en cinematografische technieken worden gebruikt om oude meesters tot leven te brengen. Zijn werk, gecombineerd met de nieuwste ‘curved screens’ van Samsung, leidde tot het idee voor Moving Mesdag. Het project brengt het historische meesterwerk tot leven in een ‘360-graden Ultra High Definition’-ervaring.

Moving Mesdag zal te zien zijn in een speciaal voor dit project ontworpen ‘dome’. Voor de ontwikkeling en productie hiervan werd nauw samengewerkt met partijen als TCHAI, Cheel en Van Domburg.

‘Ik wil kijken of je dat unieke Hollandse licht opnieuw voelbaar kan maken’, vertelt Otten tegenover Omroep West. ‘We leven in een tijd waarin we door de techniek van nu nieuwe mogelijkheden tot onze beschikking hebben die de oude meesters niet hadden.’

Van 19 tot en met 23 augustus is Moving Mesdag te bezoeken tijdens SAIL Amsterdam. Daarna is het kunstwerk op het Museumplein te zien tijdens de Amsterdamse Uitmarkt en ART Zuid.

Schilder Hendrik Willem Mesdag werd wereldberoemd met ‘Panorama Mesdag’. Dit jaar is het 100 jaar geleden dat de in Groningen geboren schilder overleed. Daarom werd dit jaar uitgeroepen tot Mesdagjaar. Dit viert de stad en provincie Groningen vanaf 18 december op verschillende manieren.

Zo staat op het Waagplein het meesterwerk ’Moving Mesdag’. Veertien gebogen beeldschermen vormen samen een digitaal panorama. Als bezoeker staat u in het midden en trekt het Scheveningen van 1880 in vier jaargetijden aan u voorbij. Het werk heeft een omtrek van 120 meter en is nog te zien tot en met 27 december.

Het Noordelijk Scheepvaartmuseum besteedt aandacht aan de schilder met de expositie ’Het Groningen van Mesdag en Israëls’. Op 19, 20 en 27 december is er een speciale Mesdag bustocht met een oldtimer die het museum aandoet. En 19 t/m 24 en 27 december is het mogelijk de Mesdagwandelroute te lopen. Anderhalf uur lang voert de wandeling langs de plaatsen die belangrijk zijn geweest in het leven van Mesdag.

Panorama Mesdag. Op de middelbare school werd me de bijzondere status van dit schilderij al ingepeperd tijdens een verplicht schoolreisje. Zo ging kunst toen. Toch was het totaal geen vervelende ervaring. Het vergezicht uit 1881 van schilder Hendrik Willem Mesdag spreekt tot de verbeelding, ook als je ernaar moet kijken. Je kunt urenlang rondkijken, op zoek naar steeds weer een nieuw detail in het landschap, waar je altijd wel iets nieuws kon ontdekken. Toch vroeg ik me ook altijd af hoe dat schilderij nou ‘verder’ zou gaan. Het panorama toont namelijk maar één moment, en dat is, als ik heel eerlijk ben, best een saai moment. Hoe zou het eruit hebben zien als het niet zo’n gemoedelijke lentedag was geweest?

Kunstenaar Menno Otten heeft daarop nu het antwoord. Samen met een team van schilders, animators en geluidskunstenaars maakte hij Moving Mesdag, een nieuwe digitale reproductie van het schilderij dat volgende week woensdag voor het eerst te zien is tijdens Sail Amsterdam. Daar zal het werk getoond worden in een panorama-opstelling van veertien aaneengeschakelde, naar binnen gebogen televisieschermen van in totaal 28 meter lang. In de animatie zie je hoe het beroemde kunstwerk verandert aan de hand van vier seizoenen. Moving Mesdag begint op een kille winternacht, ontdooit als een frisse lenteochtend, bloeit weer op tot een hete zomermiddag en zwelt bij het vallen van de avond aan als een stevige herfststorm. Een jaar in etmaal dus, dat je als toeschouwer in een tijdsbestek van zes minuten voorbij ziet komen.

Behalve het veranderende licht zullen er ook echt dingen bewegen in het schilderij, zo verzekert Menno Otten me als ik hem in een café in Amsterdam Noord ontmoet. “In de lucht zullen we een afwisseling zien van mist, dauw, storm, sneeuw en bewegende wolkenpartijen. En zullen soms heel subtiele bewegingen zijn van de vogels, de paarden en de zeilen van boten.” Bovenop deze visuele prikkels krijgen toeschouwers ook nog een speciale soundscape van Zbigniew Wolny te horen waarin je de paarden, de bellen uit het dorp en het wisselen van de seizoenen hoort. “Als de storm komt, wordt de lucht oranje en verandert het licht, maar daarvoor heb je de storm al zachtjes horen aanzwellen. In het nachtgedeelte is het juist weer helemaal stil, totdat je plots een hond in het dorp hoort blaffen. Dat voegt een enorm rijk dieptegevoel aan het beeld toe.”

Otten staat bekend om zijn talent om klassieke schilderijen door middel van veranderend licht in beweging te brengen. Eerder maakte hij bijvoorbeeld al eens zijn beroemde bewegende versie van het Brieflezend meisje bij het venster van Vermeer. Omdat Otten het kunstwerk zo authentiek mogelijk wilde houden, is er in plaats van een ‘digitale’ kopie gebruik gemaakt van verschillende, met de hand geschilderde versies. Daarvoor werkte storyboardtekenaar Richard Raaphorst drie maanden aan zes reproducties van het schilderij, waarvan elke reproductie een andere lichtval kreeg. Vervolgens werden die schilderijen over elkaar heen gelegd, waardoor de beweging onstond. Daarna werd er nog bewegend licht toegevoegd (door Captcha) en aanvullende visuals (studio Whoohoo).

“Ik denk dat we nu de juiste balans hebben waarin het geheel beweegt,” zegt Otten. “Je ziet als kijker iets bewegen, maar je kunt niet exact je vinger leggen op waar iets is veranderd. Zodra je iets ziet, is het bij wijze van spreken al weg voordat je het tegen je buurman kan vertellen.”

Moving Mesdag werd geïnitieerd door Atelier Menno Otten in samenwerking met Simon Phillipson en werd mede mogelijk gemaakt door Samsung, dat de veertien naar binnen gebogen schermen leverde. Samen beslaan de schermen een cirkel van zo’n negen meter. Moving Mesdag zal na Sail (NDSM-werf) nog te zien zijn op de Uitmarkt van 28 t/m 30 augustus en van 31 augustus t/m 4 september op het Museumplein te Amsterdam, ter gelegenheid van Artzuid.

Slapen terwijl je omringd bent door het Panorama Mesdag. Het kan voor één keer in Moving Mesdag, het dome-theater op het Groningse Waagplein waarin een digitale versie van het beroemde schilderij te bewonderen is. Wie een overnachting in het koepeltheater wel ziet zitten, kan zich opgeven via de website www.nachtmetmesdag.nl.

Uit alle inschrijvingen wordt één winnaar gekozen. Die krijgt in de nacht van 23 op 24 december een volledig verzorgde overnachting met ontbijt in het koepeltheater aangeboden. Moving Mesdag is een unieke blik op het kunstwerk Panorama Mesdag. Het vormt een visuele reis van zes minuten door vier jaargetijden en vierentwintig uren van de dag.

Het digitale Panorama Mesdag wordt vertoond op 14 speciale ultra-HD curved TV’s. Samen vormen zij een perfecte cirkel die in een speciaal hiervoor ontworpen dome is geplaatst. Het digitale panorama kan nog tot en met 27 december gratis worden bezocht op het Waagplein.